Hüseyin Rıfkı Tamânî'nin 1750 civarında Kırım'da doğduğu tahmin edilmektedir. 9 Aralık 1801'de Mimar, Humbaracı ve Lağımcı Ocaklarından seçilen öğrencilerin Mühendishâneye nakledilmesinin ardından, Abdurrahman Efendi'nin yerine 16 Ocak 1802'de Hüseyin Rıfkı Tamânî tayin edilerek Mühendishâne-i Hümâyûnun ilk serhocası (başhoca) unvanını almıştır.
1794'te Rusya sınırındaki birçok büyük kalenin istihkâmlarının tamirinde görev almıştır. İngiliz matematikçi J. Bonneycastle'dan Öklid geometrisine dair "Usûl-i Hendese" adlı bir eseri tercüme etmiş ve 1797'de Mühendishâne Matbaasında (İstanbul) bastırmıştır. Bu eser, Tamânî'nin diğer bazı eserleriyle birlikte uzun yıllar Mühendishânede ders kitabı olarak okutulmuştur.
İngiltere ile Osmanlı Devleti arasında bir ittifak sağlanması için padişahın mektubunu götürmek ve Amiral Nelson'a teslim etmekle görevlendirilmiştir. 1803'te tersanede yeni inşa edilen bir havuza gemi alındıktan sonra havuzda kalan suyu boşaltmak için Avrupa'da kullanılan buharlı tulumbalardan getirtilmesi amacıyla Londra'ya gönderilmiştir. Hüseyin Rıfkı Efendi, birkaç yıl İngiltere'de kaldıktan sonra Bâb-ı Âliden gelen dön emriyle İstanbul'a geri dönmüştür.
İstanbul'a döndükten sonra Beykoz Kâğıt Fabrikası, Tophane, Balkanlar ve Medine'de çeşitli görevlerde bulunmuştur. "Usûl-i Hendese", "Logaritma Cedveli", "Humbara Cedveli", "Telhîsü'l-Eşkâl", "İmtihânü'l-Mühendisîn", "Mecmuatü'l-Mühendisîn", "Mecmuatü'l-Mühendisîn'in Mukaddime ve Kısm-ı Evveli", "Usûl-i İnşa-i Tarik", "Usûl-i İstihkâmât-ı Cesîme", "Risâle fî Seyr-i Sefâin", "El-Ferîdetü'l-Münîre fî 'İlmü'l-Kürre" adlı eserleri olan Hüseyin Rıfkı Efendi, 1817 yılında vefat etmiştir.
Kaynakça:
Aysal Cin, U. D., & Barutçu, B. (2023). Mühendishane'lerden Yüksek Mühendis Mektebi'ne okul yönetimi: Başhocalar ve müdürler. İTÜ Yayınevi.